( Άρθρο του διδάκτορα του Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας Αναστάσιου Σ. Κοπανίδη)
Ο Ασπρόπυργος διαθέτει όλο κι όλο ένα Λύκειο. Σε μια πόλη άνω των 35.000 κατοίκων, 600 μαθητές κυριολεκτικά στοιβάζονται σε αίθουσες 30 και 35 ατόμων στο μοναδικό αυτό Λύκειο της πόλης. Για ποια παρεχόμενη παιδεία μιλάμε μετά;
Σε έναν τόπο με τραυματισμένη την αίσθηση της αξιοπρέπειας, με χιλιάδες ανθρώπους να ανήκουν σε «κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες» (αθίγγανους, παλιννοστούντες, μετανάστες κ.ά.), ο κύριος δρόμος για την υποτιθέμενη ενσωμάτωση και εξάλειψη των ανισοτήτων περνά μέσα από τη στενωπό (ελληνιστί bottleneck) του ενός και μόνου Λυκείου με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Αντί λοιπόν να διεκδικηθεί αποτελεσματικά και να παραχωρηθεί από την πολιτεία η λειτουργία δεύτερου ή και τρίτου ακόμη Λυκείου, ο Ασπρόπυργος «φιλοδωρήθηκε» με τη μεταφορά σε αυτόν του μεγαλύτερου σωφρονιστικού καταστήματος της χώρας, ίσως σε μια παραδοχή της εγκατεστημένης και μη αναστρέψιμης πλέον εγκληματικότητας που ανθεί στην περιοχή. Έχουν αναλυθεί από διαφόρους τα μειονεκτήματα της εγκατάστασης των φυλακών για την περιοχή σε επίπεδο ασφάλειας, κτηματικής αξίας και γενικότερης υποβάθμισης μιας ήδη καταβαραθρωμένης τοπικής κοινωνίας.
Αυτό που στοχεύει τούτο το κείμενο είναι να καταδείξει την τεράστια αντίφαση ανάμεσα στα πραγματικά προβλήματα της τοπικής κοινωνίας και τις προτεραιότητες της πολιτείας σε σχέση με αυτά.
Μιας τοπικής κοινωνίας όπου η παιδεία θα μπορούσε να αποτελέσει για τις επόμενες δεκαετίες πυλώνα ανόρθωσης από τα μύρια κοινωνικά και περιβαλλοντικά της προβλήματα. Αντ’ αυτού όμως προτιμήθηκε η εύκολη λύση της χρήσης της περιοχής, για πολλοστή φορά, σαν την «πίσω αυλή» της πρωτεύουσας, αδιαφορώντας κυνικά για το οξύ εκπαιδευτικό πρόβλημα που υφίσταται από την πλημμελή κάλυψη της λυκειακής (εν μέρει και της νηπιακής) εκπαίδευσης, αλλά και για τα υπόλοιπα ακραία προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι.
Επειδή εσχάτως δε έχει ξεκινήσει η συζήτηση για τα αντισταθμιστικά οφέλη τα οποία θα αποκομίσει η περιοχή από την εγκατάσταση των φυλακών, πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν υφίσταται ως ορισμός αντισταθμιστικό όφελος σε μια περιοχή όπου δεν καλύπτονται οι απλές, βασικές, απαραίτητες ανάγκες. Το αντισταθμιστικό όφελος είναι «over and above», όπως αποκαλείται διεθνώς στις εμπορικές συναλλαγές κάθε υπερπροσφορά σε σχέση με μια ήδη υφιστάμενη σχέση. Στην περίπτωση που εξετάζουμε, όμως, η σχέση κεντρικής διοίκησης – τοπικής κοινωνίας είναι ελλειμματική εξ υπαρχής.
Ο Γάλλος συγγραφέας Βικτόρ Ουγκό έλεγε ότι όπου ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή. Στη στρεβλή ελληνική πραγματικότητα, η πολιτεία φαίνεται να εφαρμόζει το αντίθετο ακριβώς, διαιωνίζοντας και γιγαντώνοντας τα προβλήματα μιας κοινωνίας που δεν αντέχει άλλο, γι’ αυτό και δέχεται παθητικά ό,τι της επιβάλλεται.
Υ.Γ.1: Σε μια πρώτη κίνηση παροχής των εξαγγελθέντων αντισταθμιστικών ωφελημάτων για την επικείμενη εγκατάσταση των φυλακών, η κεντρική διοίκηση κατάργησε από 14/10/19 τη λεωφορειακή γραμμή Γ16, τη μοναδική που συνέδεε τον Ασπρόπυργο απευθείας με το κέντρο των Αθηνών.
Υ.Γ.2: Tι προτίθενται να πράξουν η δημοτική Αρχή, η αντιπολίτευση και οι τοπικοί βουλευτές; Θα ενημερώσουν υπεύθυνα τους πολίτες προτείνοντας και υλοποιώντας άμεσα δράσεις ή θα παρακολουθούν παθητικά τις εξελίξεις ψελλίζοντας αρνήσεις από το 2004 έως σήμερα; Ενεργοί πολίτες υπάρχουν;
Υ.Γ.3: Προς παραδειγματισμό: Το 2010 το Σχέδιο «Καλλικράτης» προέβλεπε τη δημιουργία Δήμου Βοΐου στη δυτική Μακεδονία, με πρωτεύουσα τη Νεάπολη. Οι κάτοικοι της Σιάτιστας που θίγονταν τότε, με παρατεταμένο αγώνα που περιλάμβανε τον αποκλεισμό της Εγνατίας Οδού, κατάφεραν να αλλάξουν τους σχεδιασμούς του νομοσχεδίου και μετέφεραν την πρωτεύουσα του νεοσύστατου Δήμου στην πόλη τους. Κάτι που φάνταζε αδύνατο, επιτεύχθηκε στη Σιάτιστα με την ενότητα πολιτών και όλων των παρατάξεων σε εύστοχες δράσεις. Στον Ασπρόπυργο;
Αναστάσιος Σ. Κοπανίδης, PhD
Διδάκτωρ Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας
